Debatancki sposób na 100% z wypracowania na maturze z WOSu.
Już od wielu lat matura z wiedzy o społeczeństwie jest uznawana za jedną z najtrudniejszych. Liczby wydają się mówić same za siebie - średni wynik w ostatnim roku to zaledwie 29 procent, a niemalże co roku ponad połowa maturzystów i maturzystek nie otrzymuje nawet jednego punktu za najważniejszy element arkusza maturalnego - wypracowanie. Wśród osób regularnie uczestniczących w debatach na turniejach ogólnopolskich i międzynarodowych nie brakuje jednak laureatów i finalistów przedmiotowej olimpiady z WOSu, a sama matura nie stanowi dla nich żadnego wyzwania. Co pomaga debatantom i debatantkom radzić sobie tak dobrze z tak wymagającym przedmiotem? Dlaczego nie boją się maturalnego wypracowania? Jak wygląda sposób debatantów na 100% z wypracowania na maturze z WOSu?
Przygotuj się do wypracowania jak do analizy punktów sporu w debacie
Kryteria oceny wypracowania maturalnego wyraźnie podkreślają, że oceniane jest “przeprowadzenie poprawnej selekcji i hierarchizacji informacji, wykorzystanie znajomości i rozumienie różnych aspektów danego problemu do jego opisu w szerszym kontekście interpretacyjnym czy przedstawienie w pełni wszystkich istotnych aspektów zagadnienia” (CKE 2020). To oznacza, że od uczniów i uczennic, którzy chcą uzyskać “maksa” wymagane jest bardzo holistyczne podejście do wypracowania oraz szeroka wiedza. Niektórzy mówią, że trzeba nawet wejść w głowę egzaminatora, bo to przecież on będzie decydował czy piszący wypracowanie poruszył “wszystkie istotne” aspekty czy jednak czegoś zabrakło. Debatanci i debatantki nie mają z tym problemu, bo właśnie na tym polega analizowanie punktów sporu (ang. points of clash) - musimy stale zastanawiać się czy czegoś nie pomijamy i co powie druga strona. Gdy debatujemy, chcemy być pewni że oponent niczym nas nie zaskoczy i właśnie dlatego każdy nasz pomysł i argument rozpatrujemy jako coś co trzeba wpisać w pomniejszy spór w debacie.
od uczniów i uczennic, którzy chcą uzyskać “maksa” wymagane jest bardzo holistyczne podejście do wypracowania oraz szeroka wiedza.
Każda debata składa się z kilku różnych punktów sporu, a wygrywa ten który zaprezentuje najlepszą argumentację w najważniejszych punktach. Przykładowo, jeżeli w debacie o niepodległości Katalonii chcielibyśmy argumentować, że przyznanie temu regionowi niepodległości rozwinie turystykę i przyczyni się do poprawy sytuacji ekonomicznej to od razu zastanawiamy się też jak można stworzyć lustrzane odbicie tego argumentu. W tym wypadku druga strona odpowiedziałaby pewnie mówiąc, że Katalonia straciłaby wsparcie finansowe centralnego rządu Hiszpanii, a również środki z Unii Europejskiej mogłyby stanąć pod dużym znakiem zapytania, bo nie wiadomo czy nowopowstałe państwo zostałoby od razu przyjęte do wspólnoty europejskiej. W ten sposób wiemy, że żeby wygrać debatę trzeba nie tylko stworzyć argument o turystyce, ale raczej wygrać punkt sporu “Po której stronie, Katalonia znajdzie się w lepszej sytuacji ekonomicznej?”. Nie wygramy go, jeżeli nie odniesiemy się do kwestii członkostwa niepodległej Katalonii w Unii Europejskiej czy aspektu utraty finansowania z rządu w Madrycie.
Przyjmując takie podejście do wszystkich możliwych pomysłów na argumentację, możemy mieć pewność że nie pomijamy żadnej istotnej kwestii w debacie do której należy się odnieść. To coś co możemy z łatwością zastosować w pisaniu maturalnego wypracowania.
Jak wyglądałoby to na realnym przykładzie z matury?
“Wyjaśnij – charakteryzując referendum ogólnokrajowe, rodzaje referendów lokalnych oraz petycję w Rzeczypospolitej Polskiej – jak poprzez nie obywatele mogą wpływać na organy władzy i decyzje polityczne” (matura z WOSu 2018)
Tematyka referendów jest dobrze znana debatantom i debatantkom, bo wielokrotnie tematy na turniejach wymagają od nas argumentacji za i przeciw zastosowaniu tego właśnie rozwiązania do rozstrzygania o wielu sprawach i debatowania o tym jak zazwyczaj przebiegają kampanie polityczne związane z referendami. Taki temat wypracowania nie zaskoczyłby więc żadnego “debatanckiego wyjadacza”. Stosując opisaną metodę można z łatwością przygotować bardzo dobry plan wypracowania. Tak mogłyby wyglądać notatki ilustrujące co się dzieje w głowie debatanta czy debatantki podchodzących do wypracowania z WOSu, gdybyśmy chcieli argumentować tezę, że referenda są skutecznym sposobem wpływania na organy władzy i decyzje polityczne
Zobacz poniższe grafiki aby przeanalizować krok po kroku możliwe podejście do tego sporu.
Przeprowadzenie takiej analizy może się wydawać skomplikowane. Na maturze nie ma przecież zbyt wiele czasu, aby starannie planować każdy pojedynczy paragraf. Ważne jest więc aby taką analizę wielokrotnie przećwiczyć. Oczywiście, robienie wielu różnych arkuszy maturalnych jest na pewno dobrą strategią na przygotowania egzaminacyjne, ale debatanci i debatantki robią to jeszcze lepiej. Dlaczego? Jedno wypracowanie to maksymalnie 2-3 ręcznie zapisane małą czcionką strony A4 i nie więcej niż 2-3 główne, dobrze rozwinięte punkty. Większość maturzystów na napisanie wypracowania przeznacza maksymalnie 1,5 godziny. Przeciętna mowa debatancka trwająca 7 minut to około 1000 słów i 2-3 bogato przeanalizowane argumenty. Czas przygotowania do debaty w najpopularniejszym formacie debat British Parliamentary (BP) to 15 minut. To oznacza, że jadąc na turniej debat składający się zazwyczaj z 4 rund, każdy uczestnik i uczestniczka ma szansę 4 razy przećwiczyć te same umiejętności, które są wymagane do pisania wypracowania, ale pod zdecydowanie większą presją czasu, słysząc za każdym razem jak inne drużyny oraz sędzia odnoszą się do naszej argumentacji. Debatanci i debatantki uczą się więc do pisania matury z WOSu wyjątkowo intensywnie, ale nawet tego nie odczuwają!
To wszystko sprawia, że debaty są świetnym treningiem przed maturą z WOSu.
Co więcej, niesamowite zróżnicowanie w tematach i ograniczony czas przygotowania zmuszają do “bycia na bieżąco” i wyjątkowo wnikliwego spojrzenia w każde zagadnienie. To wszystko sprawia, że debaty są świetnym treningiem przed maturą z WOSu. Jeżeli chcesz wiedzieć więcej o tym jak wykorzystać debaty do matury z WOSu, aplikacji na zagraniczne studia czy nauki krytycznego myślenia, to warto rozważyć zajęcia z debatowania, np. u naszych partnerów z Think and Speak Academy. O debatowaniu możesz dowiedzieć się więcej wchodząc na stronę tasacademy.pl lub profil na Facebooku.
Autor:
Przemysław Stolarski - trener debat w dwóch najlepszych szkołach w Londynie - Westminster School oraz Saint Paul’s Girls’ School, gdzie pracuje z jednymi z najzdolniejszych młodych debatantów na świecie, w tym członkami kadry narodowej Anglii. W liceum był laureatem ogólnopolskiego etapu Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym (przedmiotowa olimpiada z WOSu), zwycięzcą etapu w województwie podlaskim. Prowadził korepetycje z wiedzy o społeczeństwie. Wiceprezes Think and Speak Academy.